Het centrum van Wendy & Tom
Wendy, directeur: “Om als centrum kwaliteitsvol blended onderwijs te organiseren, heb je natuurlijk meer nodig dan enkel een goede technische omkadering. Je mag de nieuwste computers hebben en de meest blitse tools, als de pedagogisch-didactische basis er niet is, sta je nergens. Maar de nodige infrastructuur en stabiel internet zijn wel cruciale randvoorwaarden voor een blended aanpak.”
Tom, ICT-coach: “We hebben een computer in elk lokaal en een goed uitgerust open leercentrum. Daarnaast heeft elke leerkracht een laptop. Sinds de coronacrisis bieden we in samenwerking met een vzw uit de buurt ook leentoestellen aan voor de cursisten. Veel van onze cursisten hebben thuis enkel een smartphone. Op zo’n klein scherm is online leren via het leerplatform van ons centrum toch een stuk moeilijker.
Een geschikt platform vinden dat ook voor laaggeletterde cursisten gebruiksvriendelijk is, bleek wel een stevige uitdaging. We hebben voor die zoektocht de krachten gebundeld met andere centra, maar eigenlijk hebben we nog steeds niet helemaal gevonden wat we zochten."
Tom: "Een ander probleem is dat heel wat cursisten thuis geen goed internet hebben. Tijdens de coronacrisis was er wel een initiatief van Telenet waarbij cursisten logincodes konden krijgen voor gratis internettoegang. Het zou goed zijn, mocht zoiets structureel aangeboden worden voor kwetsbare doelgroepen.”
Tom: “Binnen elke vakgroep is er samen met de digicoaches gezocht naar tools die aansluiten bij de vakspecifieke cursusdoelen én ook geschikt en gemakkelijk toegankelijk zijn voor laaggeletterde cursisten. Als er meerdere opties waren, is er een keuze gemaakt voor één bepaalde tool, waarbij het centrum dan ook de nodige licenties regelt en ondersteuning aanbiedt. Dat geeft de leerkrachten wat houvast, want sommigen gaven aan dat ze tussen het bos van tools de bomen niet meer zagen.
Aan de andere kant willen we wel nog ruimte laten voor flexibiliteit en keuzevrijheid voor de leerkrachten. Als een leerkracht voor zijn specifieke cursus of doelgroep toch een andere tool verkiest, of eens wilt experimenteren met iets nieuws, dan moet dat zeker kunnen.”
Wendy: “Dat doen we via een module basis-ICT die we ook samen met diezelfde vzw uit de buurt organiseren. Dat is een soort van crash course waarin digitaal kwetsbare cursisten op heel korte tijd een aantal essentiële ICT-vaardigheden aangeleerd krijgen.
Maar eigenlijk proberen we vooral om het werken aan digitale vaardigheden zoveel mogelijk te integreren in de andere cursussen. Door vooral in het begin van de cursussen genoeg tijd en ruimte te voorzien om in de klas vertrouwd te raken met het digitale en onder begeleiding van de leerkracht de tools te leren kennen, proberen we de cursist een goede start te geven. Vaak hebben ze last van startersangst, en die willen we helpen overwinnen. We merken dat het goed werkt wanneer leerkrachten eerst kunnen demonstreren hoe iets werkt, waarna de cursisten het daarna zelf kunnen proberen, eerst in de veilige omgeving van de klas, en daarna ook zelfstandig thuis."
Wendy: "Zo heeft onze vakgroep NT2 een pakket taaltaken ontwikkeld waarin cursisten bijvoorbeeld leren om een online afspraak te maken bij de dokter, of om online de uren van het openbaar vervoer op te zoeken. Veel van die dagelijkse taken gebeuren tegenwoordig sowieso online, dus je vangt daar 2 vliegen in één klap: je werkt aan je vakdoelen op een authentieke manier én je versterkt de digitale vaardigheden van je cursisten. Als centrum ondersteunen we dergelijke initiatieven binnen de vakgroepen door leerkrachten die zulke pakketten willen ontwerpen, tijdelijk vrij te stellen. Zo hebben ze de ruimte om een kwalitatief pakket te ontwikkelen, dat dan door verschillende leerkrachten ingezet wordt."
Wendy: “Onze leerkrachten vragen vooral naar mogelijkheden tot uitwisseling, zowel binnen het team als met collega’s uit andere centra. Dus daarvoor proberen we genoeg ruimte te voorzien binnen hun takenpakket. De verschillende vakgroepen hebben samen nagedacht over een blended aanpak die past bij hun vak en hun cursisten, en ze wisselen regelmatig uit over hun ervaringen.
We zijn een tijdje geleden ook begonnen met co-teaching, en de leerkrachten zijn daarover heel positief. Dat is geleidelijk gegroeid: we zijn gestart met eens te gaan observeren of bijspringen in de les van een collega, en nu werken we echt met duo’s die samen een groep cursisten begeleiden. Die samenwerking kan verschillende vormen aannemen. Sommige duo’s verdelen de rollen naargelang hun competenties en interesses, bijvoorbeeld de ene leerkracht focust op het ontwikkelen en begeleiden van de online opdrachten, en de andere op de face-to-facemomenten. Andere leerkrachten begeleiden samen een cursus die volledig op school plaatsvindt, maar waarbij de cursisten in groepen werken, bijvoorbeeld een groep die instructie krijgt van de ene leerkracht, terwijl de andere groep werkt aan een online opdracht onder begeleiding van de andere collega."
Wendy: "Bij het uitbouwen van zo’n nieuwe manier van werken laten we ons graag ondersteunen door een expert die het proces begeleidt en de leerkrachten ondersteunt in hun klaspraktijk. We merken dat die aanpak meer oplevert dan af en toe een losse vorming, waar dan nadien niets meer mee gebeurt.”
Tom: “Voor leerkrachten en cursisten die starten met blended leren, is snelle hulp op het moment zelf heel belangrijk. Ik probeer als digicoach dus steeds ondersteuning te bieden bij de opstart van een cursus, bijvoorbeeld door de cursisten te helpen wanneer ze voor het eerst inloggen en kennismaken met het leerplatform en de verschillende tools. Leerkrachten kunnen ook steeds bij mij terecht met vragen en problemen.”
Wendy: “Die vragen gaan vaak over technische dingen, maar hebben dikwijls ook te maken met blended didactiek. Een digicoach moet dus sterk zijn op beide gebieden. Wat dat betreft hebben we met Tom veel geluk!”