Investeren in groepsgevoel

Binnen blended onderwijs kan een deel van de interactie online verlopen. Online interactie brengt echter een uitdaging met zich mee: de ‘transactionele afstand’ is groter. Dat betekent dat er bij afstandsleren niet enkel een fysieke afstand is, maar dat er door die fysieke afstand ook een psychologische en communicatieve afstand tussen de cursisten en de leerkracht ontstaat. Cursisten en leerkrachten ervaren minder elkaars nabijheid, waardoor (online) sociale interactie minder ‘natuurlijk’ aanvoelt. Dat verklaart waarom goedbedoelde initiatieven tot online interactie zoals discussiefora vaak niet werken zoals verhoopt. Bovendien kan de drempel voor online interactie voor laaggeletterde cursisten nog groter zijn, zeker bij schriftelijke digitale communicatie.

Het gegeven dat leerkrachten en medecursisten minder aanwezig zijn om steun en structuur te bieden, of te motiveren, kan gevoelens van isolatie met zich meebrengen, die op hun beurt kunnen leiden tot verminderde motivatie. Zowel motivatie als de sociale component van leren zijn nochtans belangrijke voorwaarden om tot leren te komen.

Wat kan je als leerkracht doen om deze grotere drempel voor interactie op te vangen en het groepsgevoel te stimuleren?

Klik hier om de afbeelding te downloaden.

Onder de bouwsteen ‘face to face als basis’ vermeldden we al dat laaggeletterde cursisten meestal geen baat hebben bij blended onderwijs met een grote online component. Zij hebben integendeel nood aan een uitgebreid face-to-facegedeelte. De face-to-facelessen lenen zich ertoe om interactie en sociaal contact te stimuleren, zoals dat ook al in de klassikale cursussen gebeurde.

Om te zorgen voor krachtige interactie is het nodig om, zeker in het begin van de cursus, voldoende tijd en ruimte te voorzien om elkaar te leren kennen en de interactie in de groep op gang te brengen. Dat kan door in de klas tijd te maken voor een kennismaking, maar hier kan ook de online component ingezet worden, waarbij cursisten via foto of video hun leven in de klas kunnen brengen.

In de eerste lessen begin je als leerkracht met het creëren van een veilig leerklimaat, maar het vergt de nodige aandacht om dat veilige, affectieve klimaat gedurende de volledige cursus in stand te houden. De klasgroep kan een veilige plaats bieden voor laaggeletterden om nieuwe vaardigheden uit te testen, voordat ze die in het dagelijkse leven toepassen.

Daarnaast kan je in dat veilige leerklimaat je cursisten ook op verschillende manieren motiveren: motiveren om de leeractiviteiten uit te voeren, met elkaar te interageren, hun digitale- en zelfregulerende vaardigheden te verbeteren, …

Ook informele sociale interactie is bevorderlijk voor het leren. Afhankelijk van de grootte van de online component kan je die interactie vooral in de klas realiseren, of is het nodig om ook online sociale interactie te stimuleren. In dat laatste geval speel je als leerkracht daarbij een voorbeeldrol door te demonsteren hoe cursisten met elkaar in interactie kunnen gaan. Het gebruik van sociale media zoals WhatsApp en Facebook biedt de mogelijkheid om ook buiten de les, informeel met elkaar in contact te treden.

Hoewel interactie in elke cursus belangrijk is, is het voor NT2-onderwijs cruciaal. Technologie biedt de mogelijkheid om nieuwe manieren van samenwerken te exploreren en zo niet alleen het groepsgevoel tussen de cursisten te versterken, maar ook aan mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid te werken

Meer achtergrond en toelichting bij deze bouwsteen en bij het BLEND UP-model vind je in het rapport To blend or not to blend? Krachtige én gelijke digitale leerkansen realiseren voor laaggeletterde (NT2-)cursisten. Er is ook een samenvatting.